Dla jednych świętokradztwo, dla innych wspaniała atmosfera nieprzeszkadzająca w kontemplacji Boga. Jak powiedział podczas jednej z audiencji papież Franciszek „Modlitwa kontemplacyjna jest jak «sól» życia, nadaje ona smak naszej codzienności”. Kontemplacja przez śpiew i słuchanie wynosi nas na inny wymiar relacji z Bogiem.
Obrzędowość kościoła, nie tylko katolickiego, jest nierozerwalnie związana z muzyką. Od wieków śpiew traktowano jako dar Ducha, a rola Kościoła w propagacji muzyki jest nie do przecenienia. Coraz częściej Kościoły poza działalnością duszpasterską są gospodarzami licznych wydarzeń kulturalnych – koncertów, festiwali muzycznych.
Jakie względy przemawiają za organizacją koncertów w kościołach?
Estetyka wnętrza
Akustyka
Miejsce wykonywania
Dostępności miejsc kultu – koncert można zorganizować nawet w najmniejszych kościołach zlokalizowanych na terenie całego kraju, a takie koncerty cieszą się ogromną popularnością wśród lokalnej społeczności.
Jednocześnie prezentacja różnych form muzycznych nie godzi w sacrum miejsca, przeciwnie rozbudza duchowy wymiar jedności w Bogu.
ZASADY ORGANIZACJI KONCERTU W KOŚCIELE KATOLICKIM
O koncertach muzyki religijnej i zasadach organizacji koncertu szczegółowo mówi Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o muzyce kościelnej. Znajdziemy w niej takie fragmenty:
„44. Muzyka religijna jest w wysokim stopniu skutecznym środkiem dla ożywienia pobożności wiernych, dlatego w nabożeństwach odprawianych poza liturgią można wykorzystać te utwory muzyczne, które utraciły już wprawdzie miejsce w liturgii, ale ze względu na swoją wartość artystyczną i duszpasterską nie powinny popaść w zapomnienie. Jedną z form takich nabożeństw mogą być godziny lub koncerty muzyki religijnej. Za organizacją koncertów w kościołach przemawia też wiele innych względów, jak: akustyka, estetyka wnętrza, miejsce wykonywania. Stwarza to organistom oraz zespołom działającym przy kościołach możliwość dzielenia się owocami swej pracy i prezentowania różnorodnych form muzyki religijnej.
a. Trzeba pamiętać, że kościoły nie są zwyczajnymi miejscami „publicznymi” mogącymi służyć wszelkim zgromadzeniom. Są to miejsca święte, przeznaczone wyłącznie i na stałe, od momentu ich konsekracji lub poświęcenia, do sprawowania kultu Bożego. Pozostają one miejscem świętym również wtedy, gdy nie odbywają się w nim obrzędy liturgiczne. W Ewangelii czytamy: Mój dom będzie domem modlitwy (Łk 19, 46).
b. Każde wielkie dzieło sztuki w swojej inspiracji i w swych korzeniach jest religijne. Autentyczna forma sztuki jest swoistą drogą dostępu do głębszej rzeczywistości człowieka i świata. Tym samym stanowi też bardzo trafne wprowadzenie w perspektywę wiary. Zachwyt nad pięknem może prowadzić do doświadczenia religijnego. Kościół musi być ojczyzną piękna. Pasterze Kościoła w Polsce zachęcają do takich prezentacji muzyki, które będą rozbudzać poczucie duchowego wymiaru piękna. Piękno wraz z blaskiem prawdy i siłą dobra jest przymiotem samego Boga.
c. Kościół jako żywa wspólnota wiary wskazująca na Chrystusa, choć popiera rozwój sztuki, nie zastępuje instytucji służących kulturze muzycznej. Nie może aprobować organizowania w kościołach koncertów muzyki o charakterze wyraźnie rozrywkowym – nawet o wysokich walorach artystycznych.
d. Przy organizowaniu koncertów ewangelizacyjnych szczególną uwagę należy zwrócić na poprawność teologiczną tekstów śpiewów oraz na to, by nie było w kościele promowania muzyki świeckiej.
45. W czasie koncertu artyści powinni występować poza prezbiterium. Najświętszy Sakrament należy w miarę możliwości przechowywać w odrębnej kaplicy lub innym stosownym miejscu.46. Prelekcji ani komentarza do koncertu nie należy prowadzić z ambony. Jest ona bowiem miejscem proklamacji słowa Bożego.
47. Celem koncertów muzyki religijnej jest skierowanie serc słuchaczy ku Bogu, a nie promowanie wykonawców czy kompozytorów. Strój i zachowanie, zarówno wykonawców jak i słuchaczy, muszą odpowiadać sakralnemu charakterowi kościoła.
48. Koncerty w kościołach mają służyć duchowemu dobru słuchaczy, dlatego nie mogą być zwykłą działalnością gospodarczą. Organizator ponoszący określone koszty (np. godziwe honorarium dla artystów zawodowych) może zadbać o formę ich zwrotu, zachowując odpowiednie przepisy prawa.
49. Decyzja o wykonywaniu koncertu w kościele należy do biskupa diecezjalnego. Może on wyznaczyć osobę lub komisję, do której proboszcz lub rektor kościoła ma obowiązek odpowiednio wcześniej zgłosić chęć zorganizowania koncertu, przedstawiając pisemnie jego datę, szczegółowy program oraz wykonawców. Konieczne jest spisanie z organizatorem koncertu umowy zawierającej zobowiązanie do pokrycia kosztów i ewentualnych szkód. Zasady zawarte w niniejszym punkcie nie dotyczą koncertów muzyki religijnej wykonywanych przez chóry i schole parafialne oraz organistów.
50. Należy popierać, we współpracy z lokalnymi instytucjami kultury, inicjatywy organizowania koncertów muzyki religijnej i przygotowywać je z odpowiednim komentarzem pastoralnym. Ma on pomagać w głębszym rozumieniu samej muzyki i być pożytkiem duchowym dla słuchaczy. W celu podnoszenia poziomu artystycznego kościelnych zespołów muzycznych, trzeba troszczyć się o ich udział w organizowanych koncertach, konkursach, przeglądach czy festiwalach”.
PODSUMOWANIE
Piękna muzyka jest uniwersalnym językiem,
który mówi bezpośrednio z serca do serca,
poza murami i poza granicami narodów”
– Pius XII –
Koncerty kościelne to nie tylko festiwale organowe czy koncerty kolęd, to również pełne wzruszeń i uniesień chwile niezapomnianych wrażeń podczas koncertów muzyki sakralnej, filmowej, klasycznej. Odpowiednio wzbogacone o sprzęt nagłośnieniowy dobrej jakości zadowolą kościelnych hierarchów i zgromadzonych wiernych. Muzyka w kościele to mikstura różnych odczuć o charakterze uspokajającym, pobudzającym i ekscytującym, a w trudnych czasach częstych apostazji to AS w rękawie proboszcza, który poprzez interesujący repertuar muzyczny może zachęcić młodych do wierności Kościołowi.
